آیا می دانید که شابک کتاب چیست؟ و آیا می دانید که چه ضرورتی دارد قبل از چاپ یک کتاب کد شابک به آن تخصیص داده شود تا بتوان کتاب مورد نظر را منتشر کرد؟ به طور حتم شابک یا شماره استاندارد بین المللی کتاب یکی از ابزارهای سودمند برای شناسایی کتب مختلف با استفاده از عددهای تخصیص یافته به هر یک از آن ها می باشد.
در صورتی که هر گونه سوالی در مورد شماره استاندارد بین المللی کتاب و یا سایر مجوزها و شناسه های لازم برای چاپ کتب خود داشته باشید می توانید با کارشناسان موسسه علمی پژوهشی نصیر تماس بگیرید تا در کوتاه ترین زمان پاسخ سوال های خود را دریافت کنید.
ساختار شابک کتاب
شما هم برای چاپ هر کتابی باید آن را اخذ کرده باشید. البته در کشور ما فرایند اخذ شابک به راحتی توسط ناشران امکان پذیر است. ما در این متن شما را با این شماره بیشتر آشنا خواهیم نمود. شماره استاندارد بین المللی کتاب که ما آن را با نام شابک می شناسیم در همه کتاب ها وجود دارد و مخفف آن به انگلیسی به صورت ISBN نوشته می شود که مخفف کلمات International standard book number می باشد.
این شماره دارای 10 و یا 13 رقم می باشد که هر یک از این رقم ها می توانند به شناسایی یک کتاب که در هر کشوری در دنیا چاپ شده است کمک کنند و برای همین برای سازمان بندی کتاب ها و ایجاد نظم در دسترسی به آن ها دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. ساختار شابک کتاب به گونه ای است که هر کتاب به طور منحصر به فرد دارای یک شابک مخصوص به خود است که این ساختار مانند ساختار کد ملی هر فرد می باشد که تنها به خود فرد اختصاص دارد و باعث تمایز بین افراد مختلف در جامعه خواهد شد.
لازم به ذکر است که تعداد رقم های شابک تا سال 2007 میلادی برابر با ده رقم بود. اما پس از آن برای این که امکان شماره گذاری کتابهای بیشتری ممکن شود تعداد رقم های شابک به 13 عدد رسید. شما می توانید این اعداد را بر روی همه کتاب هایی که چاپ شده اند و خریداری کرده اید ببینید.
نکاتی در مورد شابک کتاب
چند نکته است که قبل از که به ادامه متن بپردازیم باید در مورد شابک بدانید. اول از همه این که شاید برای شما جالب باشد که شابک در ابتدا 9 رقمی بود و در کشور انگلیس استفاده می شد. اما پس از آن با نظارت سازمان بین المللی استانداردسازی به 10 عدد افزایش یافت و در سال های گذشته نیز 13 رقمی شده است. نکته دوم که بسیار مهم است و باید به آن توجه کنید این است که ممکن است یک کتاب دارای چند شابک باشد که هر یک از آن ها برای نسخه ای از آن استفاده می شود.
برای مثال در صورتی که یک کتاب با دو جلد متفاوت به چاپ برسد هر یک از این جلدها با شابک مخصوص به خود منتشر خواهند شد. این امر در مورد کتاب های الکترونیکی نیز صدق می کند و ممکن است این کتاب ها دارای شابک متفاوتی باشند. برای همین در صورت نیاز به تعیین شابک کتاب باید به این نکته هم توجه داشته باشید.
البته در سال های اخیر استاندارد دیگری هم به وجود آمده است که با نام اس بی ان SBN شناخته می شود و در واقع نشان دهنده شماره گذاری استاندارد کتاب است و با کلمات انگلیسی standard book numbering نوشته می شود.
اعداد موجود در شابک کتاب
همان طور که گفته شد هر شابک در حال حاضر می تواند از 10 و یا 13 رقم تشکیل شده باشد که هر یک از این اعداد دارای معنی خاص خود هستند. در صورتی که شابک 13 رقمی باشد 3 رقم اول که به عنوان پیشوند شناخته می شوند را کد جی اس وان می نامند که ممکن است اعدادی مانند 978 و 979 باشند.
در ادامه پس از این کد، شما شاهد اعداد دیگری خواهید بود که با نام شناسه گروه ثبتی شناخته می شوند و ممکن است برای هر کشوری متفاوت باشد. پس از تعیین شناسه گروه ثبتی که متعلق به منطقه یا کشور منتشر کننده کتاب خواهد بود نوبت به عددهای دیگری است که به انتشاراتی که کتاب مربوطه را چاپ کرده است اختصاص می یابد.
در نهایت رقم های بعدی کد ویراست کتاب و عدد کنترل آن قرار دارند که هر یک معنی خاص خود را دارند. عدد کنترل شابک کتاب که آخرین رقم است همان طور که از نام آن پیداست برای کنترل درست بودن عدد شابک مورد استفاده قرار می گیرد. با سر جمع اعداد و مقایسه آن با عدد کنترل می توان به صحت شابک کتاب پی برد.
لازم به ذکر است که هر یک از بخش های ذکر شده در بالا به طور معمول با استفاده از یک خط تیره از بخش های دیگر جدا می شود. باید توجه داشته باشید که به جز عدد کنترل شابک و سه عدد پیشوند شابک (در شابک های13 رقمی)، تعداد ارقام دیگر کدها به طور دقیق مشخص نیست و در صورت عدم وجود خط تیره امکان تمایز بین آن ها می تواند سخت باشد.
مجوزهای چاپ کتاب
کلام آخر
ما در این متن به طور مفصل شما را با ساختار شابک کتاب و اهمیت آن برای شناسایی کتاب هایی که در هر نقطه ای از دنیا منتشر می شوند آشنا نمودیم. باید توجه داشته باشید که نیازی به نگرانی در مورد دریافت این کد نیست و شماره استاندارد بین المللی کتاب را می توان به سرعت به یک کتاب اختصاص داد. اما اخذ سایر مجوزهای لازم برای چاپ یک کتاب می توانند نیاز به زمان بسیار بیشتری داشته باشند.
کارشناسان ما در موسسه علمی پژوهشی نصیر در صورتی که هر گونه سوال یا اطلاعات بیشتری در مورد فرایند آماده سازی و چاپ کتاب با اخذ مجوزهای لازم داشته باشید آماده پاسخگویی به شما خواهند بود.